چون درد مفاصل‏ تو باشد از خون‏  خون كن بطريق فصد از تن بيرون‏
در خلطه دكر باعث اين عارضه شد  مى‏ جوى ز بهر ثقيه غاريقون‏
 

منبع: طب يوسفى (جامع الفوائد)، ص: 104

 

آگاه باشید

يبوست‏

عبور كند تفاله‏ ها و پس‏مانده ‏ى غذا (مازاد غذاهاى مصرف شده) در روده‏ى بزرگ را يبوست گويند. در حالت طبيعى 80% حجم محتويات روده‏ى بزرگ را پس‏مانده ‏هاى غذا تشكيل مى‏دهند. اگر ماندن اين مقدار پس‏مانده به دليل از دست دادن آب خود، 24 تا 36 ساعت طول بكشد به يبوست منجر مى‏شود. يبوست در اثر عوامل گوناگونى عارض مى‏شود.

مانند اعتياد به مواد مخدر، مشكلات عصبى، اضطراب‏هاى روحى، نقص روده ى بزرگ و ... که از علل دیگر اکثر در ها و مشکلات مفاصل در بدن نیز میباشند (يبوست شايع‏ترين بيمارى دنياى صنعتى و يكى از نتايج نادرست جوامع غربى است. تقريبا 90% جمعيت در كشورهاى غربى به آن دچار مى‏شوند. يبوست عارضه ‏اى است كه از هر 2 زن و يا هر 5 نفر مرد 1 نفر به آن مبتلا هستند).

به بيان ديگر فعاليت روده‏ ها به‏طور مرتب و دفع منظم تفاله‏هاى باقيمانده‏ ى غذا عملى منطقى و درست است؛ زيرا ما غذايى را كه روزانه مصرف و در طول روز آن را هضم مى‏كنيم، بايد بتوانيم پس مانده‏ ى آن را روزانه دفع كنيم. كولون انسان مانند يك تانك ذخيره از فولاد ضد رنگ نيست بلكه بخش زنده ‏اى از بدن است كه دايما مقدارى مايعات و مواد شيميايى قوى را از مدفوع به خود جذب مى‏كند. هر قدر مدفوع در راست روده بيشتر باقى بماند و متعفن شود احتمال ابتلا به بيمارى‏هاى مهلك بيشتر مى‏شود. بيمارى‏هايى مانند سرطان، افزايش كلسترول خون و …

زياد ماندن و سخت شدن پس‏مانده ‏ى گوارش در كولون باعث مى‏شود كه مواد شيميايى خطرناك مدفوع بيش از اندازه و براى مدت طولانى در تماس نزديك با ديواره‏ى روده قرار گيرد كه باعث پيدايش انواع بيمارى‏ها مى‏شود و اكنون به برخى از آنها اشاره مى‏كنيم.

تاكنون مشخص شده كه حدود 300 تا 400 نوع ميكروب هنگام دفع مدفوع از بدن خارج مى‏شوند. اينها غالبا بى‏آزار و بعضا مفيد هستند؛ زيرا باعث ساختن مقدارى از ويتامين‏هاى مورد نياز بدن مى‏شوند. نكته مهمى كه وجود دارد اين است كه وجود مدفوع در روده ‏ى بزرگ به مدت طولانى به ميكروب‏ها اين فرصت را مى‏دهد كه به تجزيه مواد موجود در آن بپردازند و از جمله چيزهايى كه در اين عمل به وجود مى‏آيد مقدارى ماده ‏ى سمى و بدبو است.

اين مواد سمى از طريق خون جذب بدن مى‏شوند و به ساير اعضاى بدن مى‏رسند به‏طورى‏كه باعث مسموميت تدريجى مى‏شوند. به علاوه وجود مدفوع در قسمت كولون لنگى يعنى انتهاى روده‏ ى بزرگ، سبب تحريك اعصاب اين محل و در نتيجه ايجاد سردرد، رنگ پريدگى، بى‏حالى، خستگى و عوارضى از اين قبيل مى‏شود. مسموميت تدريجى و تحريكات عصبى، يبوست را زمينه‏ساز بيمارى‏هاى مختلف مانند: سرطان معده، رحم، سينه، سرطان روده‏ى بزرگ و مجارى ادرار، آپانديسيت، ورم پستان، التهاب لوزالمعده، دردهاى عصبى، خستگى، ضعف اعمال طبيعى بدن، ضعف قواى روحى و فكرى، سوءهاضمه، بوى بد دهان، كم‏كارى كبد، شقاق مقعد، پرولاپس ركتوم (بيرون زدن راست روده)، تپش قلب، درد مفاصل‏، تلخى دهان، بى‏حوصلگى، عصبانيت، ايجاد سنگ‏هاى اگزالاته در كليه، التهاب ديور تيكول، انواع بواسيرهاى (داخلى و حاشيه‏اى و خارجى)، سرطان كولون و … واريس رگ‏ها، زبان باردار، حالت تهوع، گاز شكم، بى‏خوابى، گرايش به تنبلى، به سختى از خواب بيدار شدن، سرمازدگى، التهاب و پيرى زودرس، زخم ايجاد شده از مدفوعى، ايجاد تغييرات بافتى در كولون، كوليت ايسكميك (التهاب كولون به علت اختلال در جريان خون) و لولوس (پيچ‏خوردگى) كولون، سوراخ شدن كولون، عدم كنترل مدفوع، احساس ادرار داشتن، اختلال قلبى، مغزى و عروقى (مثل سنكوپ، آريتمى‏ها و درد قلبى) مى‏شود.

كسانى كه مبتلا به يبوست مى‏باشند هميشه كسل هستند و به كار كردن علاقمند نيستند. دايما خميازه مى‏كشند و چرت مى‏زنند و بدبين هستند و به كاينات بد مى‏گويند، سرشان اغلب درد مى‏گيرد و به زندگى علاقه ندارند.

از نظر پزشكى يبوست باعث اختلال در دفع مدفوع و دفعات آن مى‏شود كه غالبا با ناراحتى خفيف يا دفع ناقص همراه است.دلیل اصلی اکثر درد ها در مفاصل نیز میباشد

علت يبوست از اين قرار است:

به تعويق افتادن اجابت مزاج، مصرف داروها، سوء مصرف داروهاى ملين، بى‏آبى، هيجانات، بى‏تحركى، رژيم غذايى و تغيير عادت ورزشى. بعضى از اشخاص به خاطر تعويق افتادن اجابت مزاج فكر مى‏كنند دچار يبوست شده‏اند.

يكى از علت‏هاى شايع در يبوست نبودن فيبر در رژيم غذايى است.

از عمده‏ ترين آثار فيبر غذايى جذب آب و انتقال آن به روده بزرگ است كه باعث نرم شدن و افزايش حجم مدفوع مى‏شود. رژيم غذايى حاوى غلات تصفيه شده، پروتئين، چربى‏ها و غذاهاى عمل آورده شده، حجم مدفوع را كم و خشكى ايجاد مى‏كند و دفع آن با مشكل همراه خواهد شد.

يبوست مى‏تواند ناشى از عوارض جانبى بعضى از داروها نيز باشد، داروهاى ضد افسردگى (داروهاى آنتى‏كلنيرژيك كه بيماران پاركينسون از آن استفاده مى‏كنند) داروهاى مخدر، مسكن‏ها، كدئين، و آنتى‏اسيدهاى غير قابل جذب كه حاوى هيدروكسيد آلومينيوم يا كربنات كلسيم هستند يا بسيارى از داروهايى كه براى كاهش فشار خون مصرف مى‏شوند.

استفاده بى‏رويه از داروهاى ملين نيز باعث تنبلى روده ‏ى بزرگ مى‏شود و به اين ترتيب مشكل تشديد مى‏گردد. گاهى در اثر ثقالت غذا و كم ترشّحى كبد و يا ضعيف بودن دستگاه گوارش معده سنگين شده و مزاج به يبوست حاد يا مزمن مبتلا مى‏گردد. در اين هنگام انسان بى‏حال، كسل و گاهى دچار خميازه، دهان درد، بدمزگى دهان، سنگينى چشم و كم اشتهايى مى‏گردد.